تا حالا شده اون‌قدر برای رسیدن به یه هدف تلاش کنی که حتی خودت هم نفهمی کی از توانت بیشتر مایه گذاشتی؟ شبا تا دیروقت بیدار بمونی، با خودت بگی “فقط یه کم دیگه”، یا اون‌قدر خودت رو توی کار غرق کنی که یادت بره استراحت یعنی چی؟ همه‌مون یه‌جایی توی زندگی این حس رو تجربه کردیم؛ اون جایی که فکر می‌کنی اگه یه ذره بیشتر فشار بیاری، بالاخره میرسی به اون چیزی که دنبالش بودی. انگار اون چیزی که دنبالش هستیم، فقط با فشار آوردن بیشتر امکان‌پذیره. اما همیشه این‌طور نیست.
به وبسایت فریبا رجبی خوش اومدین! توی این بلاگ یکی دیگه از میلیون‌ها ایده جهان درباره اینکه چطور میتونیم زندگی خوبی برای خودمون بسازیم رو با هم بررسی میکنیم. پس با من همراه باشین!
تحت فشار قرار دادن خود از اینجا شروع میشه
بعضی وقتها قصه به خودمون فشار آوردن‌ها از جایی شروع میشه که میخوایم خودمون رو به دیگران ثابت کنیم.
کسایی که به طور رسمی و غیر رسمی باید بهشون نشون بدیم ما به اندازه ای که اونا فکر می کنند خوب هستیم تا بتونیم پاداشی که اونا برامون در نظر گرفتن رو بدست بیاریم. مثلا وقتی که دنبال گرفتن یک مدرک تحصیلی هستیم یا میخوایم یک مدال ورزشی بگیریم یا خودمون رو توی یک حرفه ای جا بندازیم.
انواع و اقسام مدل‌ها وجود داره که باعث میشن ما تحت فشار قرار بگیریم. چند تا از این مدل‌ها رو با هم مرور میکنیم:
۱. معیارها ما رو تحت فشار قرار میدن
احتمالا افرادی هستند که معیارهایی تنظیم کردند که ما مجبوریم خودمون رو به اون معیارها نزدیک کنیم مثلا نمره معیار رو کسب کنیم تا بلاخره مدرک رو بهمون بدن یا بر اساس قوانینی که بهمون دادن برتری خودمون رو ثابت کنیم تا به مدال ورزشی که دلمون میخواد دست پیدا کنیم.
۲. توقعات و انتظارات اطرافیان
مدل غیر رسمی هم وجود داره. وقتی اطرافیانمون از ما توقعات و انتظارهایی دارند که از ظرفیت ما خارجه و ما مدام به خودمون فشار میاریم تا انتظارات اون ها رو برآورده کنیم تا اون ها ما رو تایید کنند و یا حتی یه درجه بالاتر، ما رو تحسین کنند.
تایید طلبی یه مسئله طبیعیه که هر انسانی بلاخره کم یا زیاد به دنبالش هست و نباید نگرانش بود. کجا غیر طبیعی میشه و اتفاقا باید هم نگرانش بود؟ جایی که ما رو از مسیر اهدافمون خارج میکنه.
توی این بلاگ میخوایم درباره این نقطه صحبت کنیم که چه زمانی از مسیر خارج میشیم اما خودمون متوجه نمیشیم و فکر میکنیم اتفاقا بیش از هر زمان دیگه ای توی مسیر هستیم. جالبه نه؟
وقتی با تحت فشار قرار دادن خودمون از مسیر خارج میشیم
بیایید یه قصه واقعی براتون تعریف کنم. قصه‌ی علیرضا حیدری، قهرمان کشتی کشورمون. مردی که سالها توی مسیر قهرمانی بود و مدال‌های زیادی گرفت و با افتخار برای کشورش جنگید. اما یه جای مهم از این مسیر، وقتی داشت برای مدال طلای المپیک تلاش می‌کرد، یه چیزی اشتباه شد.
علیرضا حیدری فکر کرد میتونه بدون استراحت استاندارد ورزشی بدون اینکه از یک مربی حرفه ای کمک بگیره بی وقفه تلاش کنه تا به قهرمانی المپیک برسه. اما درست در زمان مسابقات اصلی بدنش خالی کرد. به همین راحتی! مدالی که می‌تونست طلای المپیک عمرش باشه، به برنز تبدیل شد.
علیرضا حیدری سالها بعد فهمید که چرا روز مسابقات این اتفاق براش افتاد. چون از نظر خودش اتفاقا توی مسیر بوده و داشته بی وقفه به سمت هدف میرفته و قاعدتا نباید این اتفاق غیر منتظره براش پیش میومده.
این اتفاق غیر قابل پیش بینی نبود
البته که زندگی پر از اتفاقات غیر منتظره‌ست اما اتفاقی که برای علیرضا حیدری افتاد غیر قابل پیش بینی نبود. چون این ماجرا قاعده اساسی جهان هستیه. انگار جهان روی یک سیکل چرخشی بنا شده و بهت اجازه نمیده بی وقفه جلو بری و اگه بخوای از این قاعده سرپیچی کنی مجبوره که زمینت بزنه تا بهت یادآوری کنه که باید توقف کنی.
اگه خودت این چرخه رو درک نکنی و جهان مجبور بشه سر راهت بایسته اونوقت معلوم نیست چقدر باید توی ایستگاه توقف باقی بمونی تا دوباره سرپا شی.
همه ما به استراحت نیاز داریم
فهمیدن این نکته خیلی هم سخت نیست. مثلا توی ۲۴ ساعت شبانه روز حداقل باید ۶ ساعت خوابیده باشی تا بتونی روز خوب و پر انرژی رو پشت سر بگذاری و این مسئله انقدر برای همه ما بدیهیه که کاملا پذیرفتیمش و کسی رو نمیشناسیم که از نخوابیدن خودش خوشحال باشه و فکر کنه با نخوابیدن میتونه بیشتر کار کنه و زودتر به هدف برسه.
اما چی میشه که وقتی مسیر طولانی مدت میشه این مسئله بدیهی استراحت از یادمون میره و متوجه نمیشیم که پامون رو روی گاز گذاشتیم و هر لحظه ممکنه تصادف هولناکی برامون اتفاق بیفته؟
تأیید طلبی ما رو سخت تحت فشار قرار میده
چندتا اتفاق ممکنه باعث بشه بیشتر به خودمون فشار بیاریم و یکی از اونها مسئله مهم تایید طلبیه. اگه خیلی زیاد نگران میشیم که دیگران درباره ما چه فکری می کنند و یا باید خودمون رو بهشون ثابت کنیم نقطه ایه که حواسمون رو از خودمون دور میکنه تا متوجه نشیم چه بلایی داره سرمون میاد.
درست وقتی که بیش از حد ظرفیتمون تلاش میکنیم. مهم نیست چقدر نیتمون درست و خوب باشه مهم اینه که ظرفیت خودمون رو بشناسیم. این امکان پذیره که آدم‌ها ظرفیتشون رو بالاتر ببرند ولی با فشار زیاد و یدفعه‌ای این اتفاق نمیفته.
ظرفیت آدم‌ها کم‌کم بالاتر میره
برای بالا بردن ظرفیت هم باید فقط یکم بیشتر از ظرفیتمون تلاش کنیم و حدود چند روز یا چند ماه ظرفیت جدید رو تمرین کنیم تا بدنمون آمادگی این رو داشته باشه که به سطح بالاتر بره.
شاید ناامید کننده به نظر برسه اما تنها راهش همینه. اولش ممکنه یکم کند پیش بره و به نظر برسه که راه رو داره طولانی‌تر میکنه ولی در واقع در آینده نتیجه تصاعدی بالا میره و کندی اول مسیر رو با سرعت چند برابری جبران میکنه.
فشار آوردن گاهی میتونه ما رو سریع به نتیجه برسونه ولی…
در ضمن یادتون باشه فشار زیاد یهویی ممکنه ما رو سریع به نتیجه برسونه ولی هیچ وقت اثرش دائمی نیست و ما نمیتونیم سالها به خودمون بی وقفه فشار بیاریم. مثلا ممکنه شب امتحان تا صبح درس بخونیم و نمره لازم رو هم کسب کنیم ولی نه اون درسها به حافظه بلندمدتمون میره و نه کاریه که بشه سالها انجامش داد. پس صرفا یک راه حل کوتاه و بی مصرفه که فقط باعث شده فشار بی اندازه به خودتون بیارید.
فشار زیاد آوردن اثرات جبران ناپذیری داره
اثرات این فشار بی اندازه آوردن به خودمون سالها در بدن ما میمونه. اگه سالها بدون برنامه درس خونده باشید و شب امتحان رو با استرس و فشار و نگرانی سپری کرده باشید احتمالا توی هر موقعیت دیگه ای توی زندگی که قراره فرداش یک اتفاق مهم براتون بیفته رو همینطوری بی قرار و با استرس میگذرونید.
بله درسته! حافظه ما کارش اینه همه کارهایی رو که ما تکرارشون میکنیم رو در خودش نگهداره و توی موقعیت های مشابه بهمون یادآوری کنه.
راه‌حل درست، “پذیرفتن طبیعت خود” است
حالا چاره چیه؟ چاره کار اینه که بپذیریم ما یک سوپر قهرمان نیستیم و از اون مهم‌تر اینکه نباید هم باشیم. احتمالا میدونید که قهرمان های ورزشی برای بدست آوردن سلامتی جسمی ورزش نمیکنن. اساسا بدست آوردن قهرمانی همیشه با آسیب دیدن جسم و روان همراهه. پس اگه میخوای زندگی سالم و آرومی داشته باشی سوپر قهرمان بودن رو فراموش کن و خودت رو با این چرخه قاعده مند طبیعت سازگار کن.
طبیعت نشانه خوبی برای پذیرفتن ماست
طبیعت میگه هیچ گیاهی، هیچ درختی، هیچ موجودی توی طبیعت مدام در حال رشد نیست. همه چیز چرخه داره. فصل بهار ابتدای رشد و شکوفاییه، توی تابستون به اوج شکوفایی میرسه و بعد از اون توی فصل پاییز ضعیف بودن رو تجربه میکنه. همچنان برگ داره ولی دیگه قدرت نگه داشتنشون رو نداره و اجازه میده همه برگهاش بریزن و کم کم برای استراحت عمیق خودش رو آماده میکنه.
تمام زمستون با استراحت عمیق به خودش فرصت میده تا خودش رو انرژیش رو و همه توانش رو دوباره به دست بیاره تا توی بهار بعدی با قدرت بیشتری ادامه بده. توی هر شبانه روز هم دقیقا همین چرخه اتفاق میفته تا ما برای روز بعد دوباره آماده بشیم. این چرخه، اساس زندگیه. تو نمی‌تونی مدام به جلو بری بدون اینکه یه وقتی برای نفس کشیدن بذاری.
مدیتیشن ما رو با طبیعت خودمون سازگار میکنه
یک راه حل خیلی خوب برای اینکه بتونیم خودمون رو با این چرخه سازگار کنیم تمرین مدیتیشنه. ساده‌ترین مدلش اینه که در طول روز مدام مکث کنیم و چند نفس عمیق بکشیم و توجهمون رو به خودمون بدیم و یه سوال ساده از خودمون بپرسیم. الان توانش رو داری یا به استراحت نیاز داری؟
با خودتون صادق باشید
بدون هیچ نگرانی و پیش داوری یه جواب صادقانه به خودتون بدید، اگه بدنتون به استراحت نیاز داره بهش بیخودی فشار نیارید این فرصت رو بهش بدید تا بتونه خودش رو بازیابی کنه. گاهی فقط چند دقیقه استراحت میتونه معجزه کنه. چند دقیقه دور شدن از موضوع میتونه ما رو قویتر به میدون بیاره. پس یه جاهایی پاتو راحت از روی گاز بردار و ترمز بگیر. مطمئن باش نه تنها دیرتر نمیرسی بلکه با بهترین نسخه خودت به مقصد میرسی اونم در زمان کاملا مناسب با کیفیتی که حتی فکرش رو نمیکردی.
به قول مولانا: رهرو آن نیست که گه تند و گهی خسته رود رهرو آن است که آهسته و پیوسته رود
خب به آخر رسید این مطلب اما حکایت همچنان باقی است. برای همین برای اینکه این مطلب رو قویتر برای خودتون جا بندازید این متن رو توی کانال یوتیوب میتونید به صورت ویدیو و با صدای خودم ببینید و بشنوید. لینک این صفحه از یوتیوب رو همین پایین براتون میگذارم.
زندگی خوب دست یافتنیه
یک موضوعی که به نظرم جالبه درباره اش حرف بزنیم اینه که زندگی خوب دست یافتنیه برای همین من اینجا هستم که ایده های مختلف جهان رو با هم مرور کنیم تا آهسته و پیوسته کنار هم رشد کنیم. کاری که مسولیتش با شماست به اشتراک گذاشتن این مطالبه تا یک جامعه با هم به رشد برسه. پس اگه براتون مهمه با هم رشد کنیم حتما توی کانال یوتیوب هم من رو دنبال کنید و هم اینجا و هم در کانال برام کامنت بگذارید. اینطوری از تجربه‌های عمیق زندگی و مطالعه‌ای که در زندگی انجام میدیم همدیگه رو آگاه میکنیم. یادتون نره که جامعه آگاه حق همه‌مونه. دوستتون دارم. منتظر ویدیوها و بلاگ‌های بعدی من باشید تا زود…